Leslie Marmon Silko
Opowiadaczka z Puebla Laguna

przeł. Ewa Dżurak

Tradycyjne opowieści Pueblo powtarzano bez ustanku od tysięcy lat, a dotyczyły one czasów, kiedy możliwe były rzeczy niezwykłe, kiedy rośliny, zwierzęta, a nawet skały czy gwiazdy miały w zwyczaju rozmawiać z ludźmi. Opowieści te opisują różne istoty nadprzyrodzone, inne światy i inne czasy, które ciągle istnieją obok świata współczesnego i czasu teraźniejszego.
To dobrze, że Opowiadaczka z Puebla Laguna jest znowu w druku. Stare i nowe opowiadana są bowiem szalenie ważne – mówią nam, kim jesteśmy, i pozwalają nam przetrwać. Dziękujemy wszystkim przodkom, dziękujemy wszystkim ludziom, którzy nieprzerwanie, z pokolenia na pokolenie, opowiadają historie, bo w końcu, jak nie masz opowieści, to nie masz nic.
fragment Wprowadzenia

Opowiadaczka z Puebla Laguna jest dziełem niezwykłym. Przypomina przeglądanie rodzinnego albumu ze zdjęciami, kiedy zachowane w kadrze postaci przypominają różne zdarzenia i skłaniają do przytaczania opowieści, historyjek i plotek. Szczerość autorki pozwala głęboko wniknąć w świat wyobrażeń i wartości ludów Pueblo, a także Nawahów czy Apaczów. Na mnie duże wrażenie zrobiła opowieść o ściganiu Nawahów, którzy ukradli stado laguńskich owiec. Miało to miejsce po powrocie Nawahów z wygnania w Bosquo Redondo. Uczestnicy pościgu z Laguny nie tylko nie skrzywdzili Nawahów, kiedy ich złapali, ale podarowali im cztery owce dla głodujących rodzin. Na pamiątkę tych wydarzeń Nawahowie odwiedzający peublo Laguna podczas dorocznego Święta byli zapraszani do domów, gdzie mogli najeść się do syta.

Leslie Marmon Silko pochodzi z Pueblo Laguna i jest, obok N. Scotta Momadaya, Jamesa Welcha i Geralda Vizenora, najważniejszą pisarką z lat 70. i 80. XX wieku, zaliczaną do pierwszej fali tzw. Tubylczoamerykańskiego Odrodzenia (Native American Renaissance), czyli nurtu literackiego, który zwrócił uwagę na tradycyjną oralną twórczość tubylczych grup w Stanach Zjednoczonych.
Jest autorką powieści Ceremony (1977), Almanac of the Dead (1991) oraz Gardens in the Dunes (2000). Wydała także dwie książki o charakterze autobiograficznym Sacred Water (1994) i The Turquoise Ledge (2010), wybór esejów Yellow Woman and a Beauty of the Spirit (1997) oraz tomik poezji Laguna Woman (1974).
Mieszka w Tucson w stanie Arizona, przy granicy Parku Narodowego Saguaro.

Lucullus V. McWhorter

ŻÓŁTY WILK. Jego własna historia

przeł. Wiesław K. Niedźwiadek
wstęp Marek Hyjek

Żółty Wilk miał 22 lata, gdy w 1877 roku rozpoczęła się wojna z Nez Perce. Walcząc jako zwiadowca i straż tylna, niejednokrotnie uciekając się do walki wręcz, został pięciokrotnie ranny, ale przeżył do późnej starości. Podczas gdy większość jego plemienia poddała się Armii Stanów Zjednoczonych, on, wraz z innymi, uciekł do Kanady. Wkrótce wrócił i zamieszkał w rezerwacie Indian Colville, setki mil od swojej pierwotnej ziemi w Oregonie.
Na początku XX wieku udzielił Lucullusowi V. McWhorterowi serii wywiadów do książki, która miała się ukazać na jego temat. Martwił się, że ludzie źle zapamiętają wojnę z Nez Perce. Oczywiście, nie miał pojęcia, że prawie nikt nie będzie jej pamiętał.

Szczegółowa relacja uczestnika wszystkich bitew stoczonych podczas ucieczki Indian Nez Perce w stronę Kanady. Autor wspomina dramatyczne wydarzenia, śmierć bliskich i cierpienie niewinnych ludzi. Po upływie kilkudziesięciu lat od tych wydarzeń potrafi krytycznie spojrzeć zarówno na współplemieńców, jak i białych dowódców. Wielokrotnie koryguje zapisy białych historyków, wykazując ich świadome tuszowanie niewygodnych sytuacji i podkreślając, że niezbędne jest przedstawienie indiańskiego punktu widzenia, bo dopiero wtedy czytelnik będzie mógł zrozumieć, co się naprawdę wydarzyło.

Dotąd polski czytelnik stykał się przede wszystkim z legendą Wodza Józefa, jako doskonałym strategiem i nieustraszonym wodzem. Relacja Żółtego Wilka przywraca obu bohaterom właściwe proporcje.

Adam Fortunate Eagle
PIPESTONE. Życie w szkole z internatem dla Indian

przeł. Bartosz Hlebowicz

Postanowiłem opowiedzieć o życiu w internacie, tak, jakby to zrobił chłopiec, którym wtedy byłem, jako narrator w pierwszej osobie. Zdecydowałem się na język pośredni – ani niezbyt dziecinny, ani niezbyt uczony. Zależało mi na wiernym opowiedzeniu tej części mego życia, tak jak go doświadczałem.
Bracia z siostrą zapisują mnie do szkoły. Potem Stanley, najstarszy brat, podchodzi do mnie w towarzystwie indiańskiego małżeństwa:
– Addie, to pan i pani Burns. Podczas pobytu w Pipestone to oni będą twoimi nowymi rodzicami.
O rany! To dla mnie za dużo jak na jeden dzień, zaczynam płakać. Pani Burns obejmuje mnie i próbuje pocieszyć. Naprawdę jest jak mama.
fragment

Adam Fortunate Eagle (ur. 1929 jako Adam Nordwall) jest Czipewejem (Chippewa) z rezerwatu Red Lake w Minnesocie. W latach 1935–1945 uczęszczał do Szkoły z Internatem dla Indian w Pipestone. Na początku lat 50. zamieszkał w Kalifornii, gdzie zaangażował się w działalność społeczną na rzecz Indian. Był pomysłodawcą okupacji wyspy Alcatraz przez grupę Indianie Wszystkich Plemion w 1969 roku.
Na Uniwersytecie Kalifornijskim w Hayward prowadził wykłady z dziedziny studiów tubylczych (Native studies).
Jest autorem książek: Alcatraz! Alcatraz! The Indian Occupation of 1969–1971 (1992), Heart of the Rock: The Indian Invasion of Alcatraz (2008), Pipestone: My Life in an Indian Boarding School (2010) oraz zbiór anegdot Scalping Columbus and Other Damn Indian Stories: Truths, Half-Truths, and Outright Lies (2014).

Marek Hyjek

MUSZELKA ZE STRUMIENIA i inne opowieści indiańskie

Od lat słyszałem, że nie wydajemy niczego dla dzieci, że czytelnicy nie mają jak przekazać swego zainteresowania następnemu pokoleniu, swoim dzieciom czy wnukom. No to właśnie się ukazała "Muszelka Ze Strumienia i inne opowieści indiańskie" Marka Hyjka. Spodziewam się, że książka może sprawić dużą frajdę samym rodzicom czy dziadkom, gdyż wydana została w starym stylu, z pastelowymi ilustracjami autora, w twardej oprawie.
Synu, często przechodzimy obok małych, skromnie wyglądających istot i nie zwracamy na nie uwagi. Przechodzimy obok biednych i bez słowa idziemy dalej. Przechodzimy obok istot pozbawionych urody i odwracamy od nich wzrok. Synu, pamiętaj, nie przechodź obojętnie obok małych, biednych i brzydkich. Nie pogardzaj nimi, bo może pewnego razu jedna z takich istot uratuje ci życie. Tak jak ta mała myszka. (fragment)

MAREK HYJEK od ponad pół wieku interesuje się historią i kulturą Indian Ameryki Północnej, a od czterdziestu lat pracuje z dziećmi i młodzieżą. Połączenie pasji z pracą pedagogiczną zaowocowało napisaniem opowiadań podobnych do tych niegdyś opowiadanych przy ogniskach.
Autor przedstawił w nich obrazy z życia różnych plemion, ukazał związek Indian ze światem natury oraz uwidocznił mądrości zawarte w tradycyjnych bajkach, baśniach i legendach. W ten sposób nie tylko odtworzył piękno życia dawnych Indian, ale i nadał swoim opowiadaniom walor wychowawczy. Autor wzbogacił także książkę o ilustracje ukazujące koloryt i różnorodność indiańskiego świata..

ZAMAWIAM

David Heska Wanbli Weiden

ZIMOWE KRONIKI

Eee nie, powieści to nie, wolę literaturę faktu. Już kilka razy słyszałem te słowa, gdy zapytano mnie o nowe książki. Bo do powieści podchodzimy z lekkim dystansem, uważając ją za coś gorszego od literatury popularno-naukowej. Gorszego, bo wymyślonego, nieprawdziwego. Tak wcale być nie musi - za pośrednictwem obrazów emocjonalnych literatura piękna potrafi przekazać prawdę, która na długo zapada w pamięć.
Tak traktuję debiutancką powieść Davida Heska Wanbli Weidena, Lakoty Sicangu, Zimowe kroniki (2020). Rzecz dzieje się w rezerwacie Rosebud w Dakocie Południowej i okolicy. Miejsca, zdarzenia i bohaterowie, na czele z Virgilem Wounded Horse, "zbirem do wynajęcia", pozwalają autorowi opowiedzieć o współczesnym życiu Lakotów (Siuksów), o dobrych i złych stronach rezerwatu.
Chyba każdy, kto darzy Indian sympatią, ma w pamięci pewien obraz, czyli stereotyp. W tej powieści nie da się znaleźć ani jednej postaci stereotypowej, już, już wydawałoby się, że tak, znamy tego bohatera, ale parę stron dalej skutecznie wymyka się on naszym wyobrażeniom. Wszystkie postaci mają złożone charaktery i niejednorodną przeszłość.
Na obrzeżach głównej narracji, napędzającej akcję tego thrillera narkotykowego, autor przemyca ważne spostrzeżenia obyczajowe i historyczne, mierzy się z dylematem: zostać w rezerwacie czy wyjechać? A całość okraszona typowo indiańskim (czyli sarkastycznym) humorem.

ZAMAWIAM

Witamy w naszej księgarni, w której oferujemy książki o tematyce indiańskiej wydane przez TIPI, a także innych wydawców. Jesteśmy przekonani, że taka forma ułatwi Państwu zakup interesujących tytułów. Nie trzeba już składać zamówień drogą mailową (jak było do niedawna, choć oczywiście nadal można napisać do nas mail z zamówieniem, a przy okazji zadać jakieś pytanie czy wynegocjować rabat...).

Wszystkie książki oferowane w tym sklepie są dostępne dzisiaj. Nie zamieszczamy pustych ogłoszeń!

Nie zarabiamy na kosztach przesyłki, więc nie zaniżamy (pozornie) cen książek.

Bezpłatna wysyłka od kwoty 50 zł.